Ծրագիր` ընդդեմ դեղերի ստվերային շրջանառության

«Դեղերի ոլորտն առողջապահության համակարգում կարևորագույն նշանակություն ունի և մշտապես գտնվում է հասարակության ուշադրության կենտրոնում։ Պատահական չէ, որ հանրապետության Նախագահը  1,5 տարի առաջ հանձնարարեց մանրամասն վերլուծել ոլորտի առաջնահերթ խնդիրները և լուծումներ տալ դրանց։

Այդ ժամանակահատվածում այս ուղղությամբ բավականին աշխատանքներ են կատարվել։ «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի  նախագիծն այսօր ՀՀ կառավարության հաստատման փուլում է։ Մանրամասն քննարկումների արդյունքում դրանում ամրագրված դրույթներով արտացոլված են դեղերի կենսաշրջանառության ողջ շղթայում պետական քաղաքականության հիմնական ուղղությունները` որակյալ և անվտանգ դեղերով բնակչության ապահովում, դրանց ֆիզիկական և տնտեսական մատչելիություն, ապահովման սոցիալական արդարության սկզբունքներ, դեղերի տեղական արտադրության խթանում։ Օրենքի նախագիծն Ազգային ժողովի քննարկմանը կներկայացվի «Լիցենզավորման մասին», «Գովազդի մասին» և գործող մի շարք այլ օրենքներում փոփոխություններ կատարելու առաջարկով»,-մինչ ՀՀ առողջապահության նախարարին կից կոլեգիայի նիստի օրակարգին անցնելն ասաց Դերենիկ Դումանյանը։ 

Այս ընթացքում պարզեցվել են դեղերի գրանցման և վերագրանցման ընթացակարգերը։ Լուրջ ձեռբերումներ են արձանագրվել պետության կարիքների համար դեղերի գնման գործընթացում։ Դեղագործական ոլորտում ևս դրական արդյունքներ կան։ Դեղ արտադրող հայկական կազմակերպություններից մեկն անցած տարի արտադրության բարձր որակ ապահովող պատշաճ արտադրական գործունեության (GMP) հավաստագրի արժանացավ, իսկ երկրորդ կենտրոնն արդեն նման հայտ է ներկայացրել։ Ստեղծվել է ՀՀ առողջապահության նախարարության աշխատակազմի Առողջապահական պետական տեսչություն, որը վերահսկողական գործառույթներ է իրականացնելու նաև դեղերի շրջանառության ոլորտում: 

Այս ոլորտում նախարարությունը հաջողությամբ համագործակցում է ՀՀ դեղ արտադրողների և ներմուծողների միության հետ։ Նախորդ կոլեգիաներից մեկում հավանության արժանացավ միության գործադիր տնօրեն Սամվել Զաքարյանի կողմից ներկայացված Հայաստանի դեղագործական ոլորտի մարկետինգային գործունեության կանոնագրքի նախագիծը։ Այս անգամ կոլեգիայի քննարկմանը ներկայացվեցին դեղերի ստվերային շրջանառության դեմ պայքարի հակակոռուպցիոն ծրագրի հիմնական դրույթները։

ՀՀ դեղ արտադրողների և ներմուծողների միության նախագահը նախ նշեց, որ ԱՊՀ երկրների համեմատ Հայաստանում դեղի շուկայում առավել բարվոք վիճակ է թե՛ կեղծ դեղերի առկայության, թե՛ վերահսկողության առումով։ Եվ նման ծրագիր մշակելու շարժառիթը ոլորտի կարևորությունն ընդգծելն ու աշխարհում կենսաահաբեկչության վտանգի պայմաններում դեղի շրջանառության բոլոր օղակներում առավել քաղաքակիրթ կանոնների սահմանումն է։   

Բանախոսն ընդգծեց, որ ծրագրի հիմնական նպատակը դեղերի ստվերային շրջանառության նվազեցումն է, որն էլ կհանգեցնի կոռուպցիոն ռիսկերի մակարդակի իջեցմանը: 

Քննարկման ընթացքում կոլեգիայի անդամներն անդրադարձան դեղի շրջանառության բոլոր օղակներին։ Ընդգծվեց, որ նոր օրենքի պահանջով կլիցենզավորվեն նաև դեղերի մեծածախ առևտրով զբաղվողները, որով կլրացվի այդ ողջ շղթայի նկատմամբ պարտադիր պահանջ, պայմանների կիրառումը։ Կարևորվեց նաև բժիշկ-դեղատուն փոխհարաբերություններում ստվերային երևույթների բացառման մեխանիզմների ստեղծումը։ Դերենիկ Դումանյանն այս առումով  ներկաների ուշադրությունը հրավիրեց դեղատների վարկանիշավորման գաղափարի վրա` ընդգծելով, որ այն կարող է լուրջ խթան հանդիսանալ դեղատների առավել թափանցիկ գործունեության համար։ Նախարարը ՀՀ դեղ արտադրողների և ներմուծողների միությանն առաջարկեց համագործակցել նաև այդ նպատակով չափորոշիչներ մշակելու գործում։

Կոլեգիան հավանություն տվեց դեղերի ստվերային շրջանառության դեմ պայքարի հակակոռուպցիոն ծրագրի հիմնական դրույթներին։ Դերենիկ Դումանյանը նախարարության համապատասխան ստորաբաժանումների ղեկավարներին հանձնարարեց ընդգրկվել ներկայացված ծրագրի լրամշակման և կոնկրետ մեխանիզմների մշակման գործում։  

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ